Stilleven met pauwen
Rembrandt van Rijn
1639

De meest voorkomende etenswaren op zogenaamde maaltijdstillevens van de zeventiende eeuw zijn brood en fruit. In ‘Stilleven met vergulden bokaal’ van Willem Claesz Heda worden deze producten op extravagante manier gepresenteerd om de welgesteldheid van de elite te laten zien. Deze schilderijen worden ook niet voor niks ‘pronkstillevens’ genoemd. Hiermee liet de elite ook zien dat luxe producten zoals specerijen uit toenmalige kolonie Oost-Indië voor hen voor het oprapen lagen aangezien ze zich deze konden veroorloven. Karakteristiek voor deze periode is dat de eetgewoontes van de lagere, werkende klasse niet werden gepresenteerd in de schilderkunst.

Opvallend in de zeventiende eeuw was de gewoonte voor de elite om pauw te eten. Deze exotische vogel werd vooral in pasteien bereid. ‘Stilleven met pauwen’ van Rembrandt van Rijn is één zo’n schilderij, waarin een jongetje aan het kijken is naar twee doodbloedende pauwen, alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Wat ook bijzonder is, is dat dit schilderij met een duidelijk grimmige uitstraling ook als 'stilleven' wordt gezien.

De diverse vaardigheden van meesterschilders zoals Jan Steen kwamen aan het licht in schilderijen waarin meerdere genres samenkwamen. Zo kan ‘Bakkersechtpaar Arent Oostwaard en Catharina Keizerswaard’ worden geclassificeerd als stilleven (van broden), familieportret en uitbeelding van een bedrijf. Aangezien de namen van de twee bakkers op de achtergrond ook te zien zijn, kan dit werk ook als een vroeg stadium van het commerciële aspect in de schilderkunst worden gezien.

Stilleven met vergulden bokaal
Willem Claesz Heda
1635

Bakkersechtpaar Arent Oostwaard en Catharina Keizerswaard
Jan Havicksz Steen
1658